Η Πέλλα συνδυάζει την ιστορία με το φυσικό περιβάλλον

Κάθε γωνία του νομού έχει το δικό της χαρακτηριστικό στίγμα που κεντρίζει το ενδιαφέρον και τις αισθήσεις κάθε ανθρώπου που αγαπά τη ζωή, την Ελλάδα και την περιπέτεια. Έντονες εικόνες, φώτα πολύχρωμα, γεύσεις μοναδικές και η γλυκιά μυρωδιά της φύσης συνθέτουν το περίγραμμα της σύγχρονης ζωής στην Πέλλα.

Στην περιήγηση του σε αυτό το ταξίδι της Πέλλας του σήμερα ο επισκέπτης δεν μπορεί να μην διαβεί από την ιστορική πρωτεύουσα της Μακεδονίας την Πέλλα. Στο κέντρο της ομώνυμης κωμόπολης και αφού ολοκληρώσει την περιοδεία του στο Μουσείο και τον αρχαιολογικό χώρο έχει την ευκαιρία να απολαύσει τους εκλεκτούς μεζέδες στα γραφικά ουζερί που βρίσκονται στον κεντρικό πεζόδρομο, απέναντι από το δημαρχείο και το επιβλητικό άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου. Όταν πέφτει το χάραμα οι νέοι κατακλύζουν τις σύγχρονες καφετερίες που δημιουργούν μια μυστήρια αντίθεση μεταξύ αρχαίου και σύγχρονου.

Επόμενος σταθμός τα Γιαννιτσά. Το μεγάλο αστικό κέντρο του νομού, η πόλη σύμβολο της διασκέδασης και της έντονης ζωής στην ευρύτερη περιοχή. Τα Γιαννιτσά είναι μια σύγχρονη πόλη που μπορεί να προσφέρει στον επισκέπτη άριστη φιλοξενία. Διαθέτει 3 ξενοδοχειακές μονάδες με 200 περίπου κλίνες που βρίσκονται μέσα στην πόλη. Τα εστιατόρια και οι ταβέρνες προσφέρουν μοναδικές σπεσιαλιτέ και πιάτα με τοπικές γεύσεις. Το καλό φαγητό συνοδεύεται πάντα με τοπικής παραγωγής κρασιά και παραδοσιακό τσίπουρο. Η διασκέδαση και η ζωντάνια στους δρόμους των Γιαννιτσών μέχρι αργά το βράδυ δίνουν ξεχωριστό χρώμα στη νύχτα. Σε όλη την έκταση της πόλης υπάρχουν εντυπωσιακά καφέ μπαρ με καλή μουσική, ενώ στην διάρκεια του καλοκαιριού η διασκέδαση μεταφέρεται λίγα μέτρα έξω από την πόλη όπου τα κλαμπ φιλοξενούν γνωστούς Έλληνες τραγουδιστές και φτάνουν την διασκέδαση στο αποκορύφωμα της.

Λίγα χιλιόμετρα κατά μήκος της εθνικής οδού δεσπόζει χτισμένη πάνω στο βράχο η πρωτεύουσα του νομού, η πόλη της Έδεσσας. Πόλη με αστείρευτες φυσικές ομορφιές, πόλη των νερών και των λουλουδιών. Η περιήγηση στην πόλη ξεκινά και σταματά στα υπέροχα πάρκα της πόλης, στους καταρράκτες σύμβολο της Έδεσσας και στο παραδοσιακό Βαρόσι με την χαρακτηριστική αρχιτεκτονική των σπιτιών της συνοικίας. Σημείο αναφοράς οι καταρράκτες της Έδεσσας για χιλιάδες επισκέπτες που έχουν την ευκαιρία εκτός από τη φυσική ομορφιά να απολαύσουν την γευστική τοπική και όχι μόνο κουζίνα στις ταβέρνες και εστιατόρια της πόλης. Από τον Ψηλό βράχο απολαμβάνοντας το ούζο η το τοπικό τσίπουρο το βλέμμα ταξιδεύει στον κάμπο που απλώνεται μπροστά και φτάνει μέχρι τη θάλασσα στην όμορφη Θεσσαλονίκη. Η βοή των νερών που πέφτουν με δύναμη από ύψος πολλών μέτρων συνοδεύει όσους επιλέξουν να γευματίσουν και να απολύσουν τον καφέ τους στο δημοτικό κέντρο στους καταρράκτες όπου μπορούν να ενημερωθούν από το δημοτικό περίπτερο ενημέρωσης. Αν πάλι προτιμάτε την ησυχία και το περιβάλλον του βουνού η πρόταση είναι μονόδρομος που καταλήγει στο Φ.Ο.Ε. όπου η προτάσεις των γεύσεων και του καλού κρασιού είναι πολλές. Η εικόνα της σύγχρονης και ζωντανής πόλης συμπληρώνεται με αυτό που συναντά ο επισκέπτης στο κέντρο της. Ο πεζόδρομος, το πάρκο των μικρών καταρρακτών, το κιουπρί, ο σιδηροδρομικός σταθμός και άλλες γωνιές της πόλης δημιουργούν μια σύνθεση γεμάτη φως, χρώματα, γεύσεις που όσο πλησιάζει η νύχτα γίνονται πιο έντονες. Στην πόλη υπάρχουν αρκετά ξενοδοχεία που μπορούν να φιλοξενήσουν εκατοντάδες επισκέπτες ενώ όταν η κίνηση φτάνει στο ζενίθ την περίοδο της εβδομάδα αποκριάς με το υπέροχο καρναβάλι της πόλης η φιλοξενία των κατοίκων, αναδεικνύει και την κουλτούρα μια πόλης που έμαθε να ζει και να σέβεται τους επισκέπτες.

Αλμπωπία, τόπος με μια άγρια ομορφιά που στο κέντρο του ο επισκέπτης συναντά την Αριδαία. Η πόλη που στο παρελθόν ήταν παραγωγικό κέντρο της κόκκινης πιπεριάς, χτισμένη σε μια πεδινή περιοχή στη σκιά του Βόρας και του Πίνοβου. Σήμερα η Αριδαία είναι μια σύγχρονη πόλη με άρτιες υποδομές και έντονο πολιτιστικό στοιχείο. Αγροτικό παραγωγικό κέντρο που προσφέρει στον επισκέπτη τη δροσιά των νερών αλλά και την απόλαυση των ιαματικών πηγών στο Λουτράκι, την πρόκληση του βουνού στο καϊμάκτσαλαν και τις μοναδικές παραδοσιακές γεύσεις των φαγητών και των ποτών, τοπικών παραγωγών. Στην μεγάλη κεντρική πλατεία της πόλης όπου γύρω της έχει αναπτυχθεί μια έντονη εμπορική δραστηριότητα, ο επισκέπτης συναντά παραδοσιακές ταβέρνες και ουζερί, ενώ αν προτιμά πιο έντονους ρυθμούς τα σύγχρονα καφέ και τα νεανικά μπαράκια ανεβάζουν την διασκέδαση στα ύψη. Πόλη με φιλόξενους ανθρώπους και με πολλές επιλογές η Αριδαία, συγκεντρώνει γύρω της τουριστικές, εμπορικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες που συμβάλλουν στην τοπική οικονομία, που είναι προσαρμοσμένη στην παράδοση και την κουλτούρα του ντόπιου πληθυσμού.

Ορεινός τουρισμός

Ο Νομός Πέλλας Εξασφαλίζει πλούσια ποικιλία ορεινών διαδρομών στους επισκέπτες του. Οι επιβλητικοί ορεινοί όγκοι Βόρας (2.524μ.), Πίνοβο (2.154μ.), Τζένα (2.182μ.) και Παϊκο (1.650μ.) παρέχουν ιδανικές συνθήκες για ορειβασία, ορεινή πεζοπορία, ποδηλασία και άλλες πιο ακραίες αθλητικές δραστηριότητες. Η δυνατότητα πρόσβασης σε περιοχές δύσβατες και παρθένες χωρίς ίχνος ανθρώπινης παρέμβασης, η εναλλαγή των τοπίων και του βαθμού δυσκολία των διαδρομών ανάλογα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του επισκέπτη δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες για εξορμήσεις στην ορεινή Πέλλα με αφετηρία την Αριδαία, το Λουτράκι, τονΑγιο Αθανάσιο, το Μαύρο Δάσος, το Ελευθεροχώρι κ.α.

Το όρος Βόρας: Το Χιονοδρομικό Κέντρο Βόρας (Καϊμακτσαλάν) είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο γνωστά της Ελλάδας. Κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες, θαυμαστές του χιονιού και των χειμερινών σπορ το επισκέπτονται και χαίρονται τις σύγχρονες εγκαταστάσεις τους, ενώ παράλληλα χρησιμοποιείται και σαν προπονητικό κέντρο από αρκετούς συλλόγους χιονοδρομίας. Συνολικά υπάρχουν 11 πίστες όλων των βαθμών δυσκολίας, εκ των οποίων οι επτά είναι διαπιστευμένες από τη διεθνή ομοσπονδία χιονοδρομίας για διεξαγωγή διεθνών η εθνικών αγώνων ενώ υπάρχει και μια πίστα για snowboard . Η πρόσβαση στις πίστες γίνεται με 6 lift με ωριαία δυναμικότητα 4.000 ατόμων. Από το 2005 λειτουργεί σύστημα τεχνητής κάλυψης με χιόνι στις δύο βασικές πίστες ενώ από το 2007 λειτουργεί ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης καρτών και ελέγχου στους αναβατήρες. Για όσους δεν ασχολούνται με το σκι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις όπως η οδήγηση με snowmobile σε ειδικά διαμορφωμένη πίστα, η επίσκεψη στην κορυφή 2.524 μ. με ειδικό όχημα, το παιχνίδι με τα airboars και τα έλκηθρα. Στο χιονοδρομικό κέντρο υπάρχουν το κεντρικό Sale με εστιατόριο, δύο καφετερίες και ενοικιαζόμενα δωμάτια, ιατρείο, καταστήματα εξοπλισμού σκι, σχολές εκμάθησης σκι κ.α.
Στους πρόποδες του Βόρα βρίσκεται ακόμα ένας δημοφιλής προορισμός για τους λάτρεις των εναλλακτικών σπορ, το Αεραθλητικό Κέντρο Μακεδονίας – Θράκης. Το Κέντρο βρίσκεται σε απόσταση 26 χιλιομέτρων δυτικά της Εδεσσας, ανάμεσα στα χωριά Ζέρβη και Παναγίτσα. Η τοποθεσία του είναι ιδανική για αεραθλητισμό, επιδείξεις ακροβατικής ανεμοπλοϊας, ενώ οργανώνονται αγώνες ανεμοπορίας και από το 1990 το Παγκόσμιο πρωτάθλημα Αλεξιπτωτισμού Πλαγιάς. Στρις εγκαταστάσεις του κέντρου περιλαμβάνονται ιδιόκτητο αεροδρόμιο, μηχανι9σμός εκτόξευσης ανεμόπτερων, καθώς και ξενώνες, εστιατόριο καφέ – μπαρ, αίθουσα ενημέρωσης και χώρος κάμπινγκ. Κάθε επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει πτήση με διθέσιο ανεμοπλάνο η αλεξίπτωτο τόσο από το κέντρο, όσο και από επιλεγμένα σημεία.

Το όρος Πάικο: Το Πάικο, βουνό των νομών Πέλλας και Κιλκίς, όπου στις νότιες παρυφές του χτίστηκε και μεγαλούργησε η πρωτεύουσα του Μακεδόνα βασιλιά Μ. Αλέξανδρου, συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των ορειβατών και των εκδρομέων και συνδυάζει την ομορφιά της φύσης και την ορειβατική - περιηγητική δραστηριότητα. Η βλάστηση της περιοχής είναι πλούσια και ποικίλη. Στις χαμηλότερες θέσεις του Πάικου, που αντιστοιχούν σε ύψος 700μ.πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, εξαπλώνονται μοναδικής πυκνότητας δασικές εκτάσεις. Στον ορεινό όγκο του υπάρχει ένα πυκνό δασικό οδικό δίκτυο, που εξυπηρετεί σχεδόν πλήρως τους σκοπούς για τους οποίους κατασκευάστηκε. Κάθε χρόνο γίνεται συντήρηση και βελτίωση του δικτύου, καθώς και διανοίξεις νέων δασικών δρόμων, που βοηθούν στην προσπέλαση των δασικών περιοχών. Στα ψηλότερα σημεία ο απλός πεζοπόρος μπορεί να φτάσει με μονοπάτια βατά σε όλο το μήκος τους. Για τους πιο έμπειρους και εξασκημένους ορειβάτες υπάρχουν ακόμη δυσκολότερες διαδρομές. Στο σύνολό του ο ορεινός όγκος του Πάικου είναι βατός και ασφαλής στον πεζό περιηγητή

Το Μαύρο Δάσος στην Αλμωπία: Με αφετηρία το Δημοτικό Διαμέρισμα Προμάχων και ύστερα από διαδρομή μέσω δασικών δρόμων φτάνουμε στο γνωστό Δάσος των Προμάχων με την πενταβέλονη Πεύκη, είδος μοναδικό στην Ευρώπη, που προστατεύεται από τη συνθήκη Ραμσάρ. Το Μαύρο Δάσος απλώνεται στις ανατολικές πλαγιές του Βόρα και προς το χιονοδρομικό κέντρο. Ο επισκέπτης μπορεί ν’ ακολουθήσει 2 διαδρομές. Η 1η διαδρομή από το χωριό Όρμα και η 2η από το χωριό Μεγαπλάτανος, μέσω Σαρακηνών (Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος και σε καλή κατάσταση). Κατά την παράδοση, όταν ο Στρατηλάτης Μέγας Αλέξανδρος αποφάσισε να κατακτήσει τον κόσμο, εξόπλισε τη Μακεδονική Φάλαγγα με ακόντια, τη γνωστή σάρισα, 6 μέτρα μήκος, με ξύλα που προμηθεύτηκε από το Μαύρο Δάσος της Όρμας.

Ιαματικές πηγές

Λουτρά Αριδαία: Οι ιαματικές πηγές Λουτρά Λουτρακίου (Πόζαρ) Αριδαίας βρίσκονται σε υψόμετρο 360-390μ και σε απόσταση 13χλμ. από την έδρα του Δήμου (Αριδαία), 45χλμ. από την πρωτεύουσα του Ν. Πέλλας, Έδεσσα και 100χλμ. από την Θεσσαλονίκη. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως ορεινή. Οι έντονες εναλλαγές υψωμάτων και κοιλωμάτων, η πυκνή βλάστηση δημιουργεί μια σπάνια εικόνα φυσικού τοπίου. Δημιουργούνται από το νερό της βροχής που εισχωρεί στο έδαφος και φτάνει σε μεγάλο βάθος, όπου θερμαίνεται, ανεβαίνει ψηλότερα και στην πορεία του εμπλουτίζεται με μέταλλα και αλλά συστατικά . Κατά συνεπεία, οι θερμές πηγές των Λουτρών οφείλουν τη δημιουργία τους στην άνοδο γεωθερμικού ρευστού διαμέσου ρηγμάτων μέχρι την επιφάνεια. Στο κύριο σημείο ανάβλυσης (υδροθεραπευτήριο), το νερό έχει θερμοκρασία 37,2οC, η πηγή της πλατείας 36,4οC και η ψυχρή που επίσης βρίσκεται στην πλατεία 15oC. Ο επισκέπτης μπορεί να καταστεί δέκτης θεραπευτικών μεθόδων, αλλά μπορεί να υιοθετήσει και ενεργητικό ρόλο. Το κλίμα, το περιβάλλον, η υδροθεραπευτική αγωγή, δημιουργούν τις πλέον ευνοϊκές συνθήκες για πραγματική χαλάρωση και ευεξία. Οι πηγές έχουν θερμοκρασία 37 C. Το νερό χαρακτηρίζεται ως θερμό HCO - Ca - Ng- k- B-As ολιγομεταλλικό υποτονικό ιαματικό νερό. Στο χώρο της Λουτρόπολης λειτουργούν δύο υδροθεραπευτήρια όπου το κάθε ένα έχει, εσωτερικές πισίνες, και ατομικούς λουτήρες. Επίσης υπάρχει ένας πανέμορφος καταρράκτης με ιαματικό νερό, εξωτερική πισίνα ολυμπιακών προδιαγραφών σ' ένα μαγευτικό τοπίο. Οι επισκέπτες μπορούν να συνδυάσουν με τα ιαματικά νερά, το χιονοδρομικό κέντρο του Βόρρα (Καϊμακτσαλάν,) ορειβασία, αναρρίχηση και περιπάτους στο φαράγγι των Λουτρών.

Ιαματικές Πηγές Λουτροχωρίου: Οι πηγές είναι πιστοποιημένες και διαθέτουν ψυχρό, υποτονικό, ιαματικό νερό το οποίο έχει θεραπευτικές ιδιότητες που αφορούν σε παθήσεις του πεπτικού και του μυοσκελετικού συστήματος.

Φυσικές ομορφιές

Καταρράκτες της Έδεσσας: Μοναδικοί σε θέαμα οι φημισμένοι καταρράκτες της Έδεσσας, προξενούν δέος, καθώς τα νερά πέφτουν από ύψος 70 και πλέον μέτρων. Στην άκρη του γκρεμού βρίσκεται το Πάρκο των καταρρακτών όπου συναντιούνται δυο παραπόταμοι του Εδεσσαίου. Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τον μεγάλο καταρράκτη και αν θέλει να περπατήσει πίσω από αυτόν. Πριν από αρκετά χρόνια στο συγκεκριμένο σημείο υπήρχε σπηλιά προσβάσιμη, αλλά δεν έχει ακόμη εξερευνηθεί σε όλο το μήκος της. Το Πάρκο διαθέτει αιωνόβια πλατάνια και το σπήλαιο έχει μεγάλη γεωλογική αξία.

Λίμνη του Άγρα - Νησίου – Βρυττών: Η περίφημη τεχνητή λίμνη του Άγρα λίγα χιλιόμετρα έξω από την Έδεσσα, δημιουργήθηκε στην δεκαετία του 1950 για την κάλυψη αναγκών σε νερό, μικρού υδροηλεκτρικού σταθμού της ΔΕΗ που αργότερα εξελίχθηκε σε σημαντικό προστατευόμενο υδροβιότοπο το νερό καλύπτει χιλιάδες στρέμματα, ενώ ο επισκέπτης θα δει πολλές αγριόπαπιες, κύκνους και σπάνια είδη πουλιών που βρίσκουν καταφύγιο.

Λίμνη Βεγορίτιδας: Στα δυτικά της περιοχής και σε απόσταση 15 χιλιομέτρων, βρίσκεται η λίμνη Βεγορίτιδα, μια από τις μεγαλύτερες και βαθύτερες λίμνες της χώρας. Δίπλα υπάρχει και η λίμνη του Νησίου από όπου πηγάζει ο Εδεσσαίος ποταμό. Αξίζει να σημειωθεί πως η Βεγορίτιδα ανήκει στο δίκτυο NATURA και είναι γνωστή και ως λίμνη του Οστρόβου.

Πηγές Αραβησσού: Οι πηγές Αραβησσού έχουν χαρακτηριστεί υδροβιότοπος εθνικής σημασίας. Καλύπτουν μια κοιλάδα 50 περίπου στρεμμάτων με ιδιαίτερη φυσική ομορφιά και πολύ πράσινο, ενώ κυρίαρχο στοιχείο είναι το τρεχούμενο νερό και τα αιωνόβια πλατάνια. Από την δεκαετία του 1970 οι Πηγές υδροδοτούν το Πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης με αποτέλεσμα η περιοχή να αντιμετωπίσει πρόβλημα σε σχέση με την προστασία της.

Αλμωπαίος Ποταμός: Ο ποταμός Αλμωπαίος ή Μογλενίτσας έχει ενταχθεί από το 2000 στο δίκτυο NATURA. Πηγάζει από το όρος Καϊμάκτσαλαν και την Τζένα. Διασχίζει την περιοχή της Έδεσσας και της Μενηίδας και καταλήγει στον ποταμό Λουδία, έξω από τα Γιαννιτσά. Στις όχθες του ο επισκέπτης μπορεί να περπατήσει συλλέγοντας εικόνες μοναδικής ομορφιάς. Η χλωρίδα του ποταμού είναι πλούσια και η πανίδα περιλαμβάνει πολλά είδη ψαριών και υδρόβιων ζώων. Υπάρχει δυνατότητα κανόε – καγιάκ και ράφτιγκ καθώς και πεζοπορίας.

Υγροβιότοπος Αξιού στα Άθυρα: Μοναδική περιοχή σημαντικής σημασίας και με ιδιαίτερη φυσική ομορφιά, προστατευόμενη από το δίκτυο NATURA.

Μνημεία

Κιουπρί: Στην περιοχή αυτή δεσπόζει μια βυζαντινή γέφυρα, από την οποία λέγεται ότι διερχόταν η περίφημη αρχαία Εγνατία Οδός. Ο ρωμαϊκός δρόμος δηλαδή, που ένωνε την Κωνσταντινούπολη με το Δυρράχειο στην Αδριατική θάλασσα.

Κανναβουργείο: Το κτίριο βρίσκεται κάτω από την περιοχή των Μύλων, στη συνέχεια του Πάρκου των καταρρακτών. Συνδέεται με την πόλη, με ένα αυθεντικό καλντερίμι μέσα από την παραδοσιακή συνοικία Βαρόσι. Ένα κομμάτι του παλιού εργοστασίου λειτουργεί ως χώρος αναψυχής κρατώντας τον βιομηχανικό χαρακτήρα του γύρω χώρου, ως κομμάτι πολιτιστικής κληρονομιάς και σχέσης με την ζωή των κατοίκων.

Φιλόκαστρο Άγρα: Ιστορικό διατηρητέο μνημείο, πάνω σε ψηλό βράχο στον δρόμο μετά την Έδεσσα. Στα ερείπια του κάστρου σώζονται οι λαξεύσεις στον βράχο και η τοιχοποιία που αποτελείται από ημικατεργασμένους λίθους. Στην κορυφή του λόφου υπάρχουν τρία κυκλικά ορύγματα επενδεδυμένα με λίθους.

Παρθεναγωγείο: Ένα αξιόλογο αρχιτεκτονικά κτίριο όπου κατά διαστήματα φιλοξενούνται ενδιαφέρουσες εικαστικές εκθέσεις. Λόγω κλίσης του εδάφους από την μια πλευρά το κτίσμα προκύπτει διόροφο. Ισόγειο με κεραμοσκεπή. Οι εξωτερικές όψεις χαρακτηρίζονται για τη συμμετρική οργάνωση των ανοιγμάτων και τις νεοκλασικές επιδράσεις στη συνολική μορφολογία του κτιρίου.

Μαυσωλείο Γαζή Εβρενός: Το σημαντικότερο οθωμανικό μνημείο της ευρύτερης περιοχής. Ο Γαζή Εβρενός ήταν κορυφαίος στρατηλάτης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Εγκαταστάθηκε το 1385 στα Γιαννιτσά. Πέθανε το 1417 σε ηλικία 129 χρονών και ετάφη στο Μαυσωλείο. Για τον λόγο αυτό η περιοχή έχει χαρακτήρα ιερού τόπου για τους Τούρκους.

Πύργος του Ρολογιού: Το ορθογώνιο κτίριο που αγγίζει τα 25 μέτρα ύψος, ανεγέρθηκε το 1754. Η επιγραφή που βρίσκεται πάνω στις δυο μαρμάρινες πλάκες, μας δίνει την πληροφορία ότι ο Πύργος χτίστηκε από τον απόγονο του Γαζή Εβρενός, τον Σερίφ Αχμέτ. Θεωρητικά το κτίσμα αποτελούσε χώρο από όπου γινόταν ο στρατιωτικός έλεγχος της περιοχής.

Τουρμπές: Απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο κεντρικό πάρκο της πόλης, βρίσκεται ο Τουρμπές του Αχμέτ Μπέη Εβρενόσογλου. Είναι ο χώρος που βρίσκεται ο τάφος του απογόνου του Γαζή Εβρενός. Ένα κυβόσχημο μονόχωρο κτίσμα. Οι δομικές λεπτομέρειες στην τοιχοδομή τονίζουν ιδιαίτερα την αισθητική του. Διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση και χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα.

Τέμενος Ισκεντέρ Μπέη: Στην είσοδο της πόλης χτίστηκε το 1490 από απόγονο του Γαζή Εβρενός το περίφημο τέμενος. Ήταν το επιβλητικότερο κτίσμα της πόλης, το οποίο όμως δέχτηκε αρκετές αλλοιώσεις και καταστροφές. Στο εσωτερικό του ο ιδιότυπος συνδυασμός θόλων και ημιθολίων και η μοναδική διαίρεση των τοίχων του το καθιστούν μεγαλοπρεπές.

Τζαμί του ποιητή Ιλαχή: Είναι ένα μικρών διαστάσεων τζαμί στην βόρεια πλευρά της πόλης. Ο μιναρές του σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση, ενώ υπάρχει ένα τμήμα με επιμελημένη τοιχοδομία. Ο Σεϊχης Ιλαχή, ποιητής προς τιμή του οποίου χτίστηκε το τζαμί, ανήκε στις τάξεις των δερβίσηδων, υπήρξε διακεκριμένος δάσκαλος και άνθρωπος των γραμμάτων.

Λουτρά Καϊάφα: Στην ίδια οδό με το Μαυσωλείο του Γαζή Εβρενός βρίσκονται τα Λουτρά Καϊάφα που χτίστηκαν τον 15ο αιώνα. Σήμερα δεν σώζεται ολόκληρο, αλλά υπήρξε το πιο αξιόλογο λουτρό της πόλης.

Μητρόπολη: Εξαιρετικής σημασίας κτίσμα, όπου λειτουργεί ο Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Χτίστηκε το 1865 ύστερα από την έκδοση ειδικού μουσουλμανικού φιρμανιού. Η παράδοση μαρτυρεί ότι για την τοιχοποιία οι πιστοί κάτοικοι της πόλης χρησιμοποίησαν κρασί λόγω έλλειψης νερού. Το καμπαναριό χρονολογείται στα 1880 και η καμπάνα μεταφέρθηκε από την Οδησσό της Ρωσίας. Και η περιοχή γύρω από την εκκλησία διαθέτει ενδιαφέρουσα ρυμοτομία, ενώ πίσω από το Ναό βρίσκεται το παλιότερο δημοτικό σχολείο της πόλης.

Κτίριο Σιδηροδρομικού Σταθμού: Το κτίριο αποτελεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Είναι από τα ελάχιστα εναπομείναντα κτίρια σταθμών (Decauville) που μαρτυρούν την ακτινοβολία της ελληνικής κοινότητας στην περίοδο της απελευθέρωσης. Σήμερα στο κτίριο στεγάζεται το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.
Γέφυρα Μεγάλου Αλεξάνδρου: Στην περιοχή του οικισμού Αλώρου διασώζονται δυο βάθρα της γέφυρας και το τοξωτό τμήμα με άνοιγμα 15 μέτρων. Η γέφυρα, σύμφωνα με την παράδοση δημιουργήθηκε στην εποχή που μεσουρανούσε ο Αλέξανδρος και εξυπηρετούσε τις ανάγκες επικοινωνίας των κατοίκων τις Αλμωπίας με την Αρχαία Πέλλα και το Μακεδονικό Βασίλειο.

Μύλοι Σωσάνδρας: Νεότερα σημαντικά μνημεία της περιοχής που ανήκουν στην ειδική κατηγορία οικοδομημάτων και έργων τέχνης μετά το 1830 είναι ο Εξάμυλος και ο Τετράμυλος. Και τα δυο ανήκουν σε ιδιώτες. Τα μνημεία αποτελούν μαρτυρία της εξέλιξης της ντόπιας λαϊκής αρχιτεκτονικής, ενώ δηλώνουν και την βιομηχανική αρχιτεκτονική όπως διαμορφώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα.

Τζαμί στην Άρνισσα: Το μνημείο χρονολογείται από το 1591. Έχει κριθεί διατηρητέο ως το πρώτερο αξιόλογο οθωμανικό κτίσμα της περιοχής. Αποτελείται από μικρό μιναρέ.

Πύργος Τουρκοκρατίας Κάτω Γραμματικού: Ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Πιθανολογείται ότι κατασκευάστηκε τον 17ο αιώνα και αποτελεί μια φρουριακή τετράπλευρη κατασκευή οθωμανικής εποχής που διατηρείται σε ύψος δυο ορόφων.

Το Σπίτι του Μενέλαου Λουντέμη: Στην ομώνυμη οδό στον Εξαπλάτανο βρίσκεται το πατρικό σπίτι του συγγραφέα Μενέλαου Λουντέμη. Πρόκειται για το αρχοντικό όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ένας από τους πολυγραφότερους Έλληνες συγγραφείς. Η κατοικία έχει κριθεί το 1985 διατηρητέα από το Υπουργείο Πολιτισμού.Επίσης στην δυτική είσοδο της πόλης κάτω από ένα μεγάλο πλατάνι έχει στηθεί μνημείο με την προτομή του μεγάλου συγγραφέα Μενέλαου Λουντέμη.

Το Σέρβικο Μνημείο: Στη Δυτική πλευρά της πόλης δίπλα στον ποταμό έχει στηθεί Μνημείο υπέρ των πεσόντων Σέρβων Στρατιωτών που πολέμησαν τους κατακτητές στην κορυφογραμμή του Πίνοβου μαζί με τους Έλληνες αγωνιστές.

Παλιός Σιδηροδρομικός Σταθμός: Το 1916 τα συμμαχικά στρατεύματα εγκατέστησαν εδώ έναν σιδηρόδρομο τύπου Decauville συνδέοντας την Σκύδρα (Βέρτικοπ) με την Αριδαία (Αρδέα). Αυτή η γραμμή εξυπηρετούσε τις ανάγκες του στρατού στην διάρκεια του πολέμου. Το παλιό κτίριο όπου στεγαζόταν ο αρχικός Σιδηροδρομικός Σταθμός διασώζεται. Το μνημείο ανήκει στα εναπομείναντα κτίρια της γραμμής στη Μακεδονία και αποτελεί σημαντική συλλογική κληρονομιά της Σκύδρας.

Αξιοθέατα

Νέο Μουσείο Πέλλας: Το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας είναι ένα εξαιρετικό κτίριο μοντέρνας αρχιτεκτονικής και αναπτύσσεται σε έκταση 6.000τ.μ. Τα εκθέματα φιλοξενούνται σε πέντε θεματικές ενότητες, ενώ τον επισκέπτη υποδέχεται η μαρμάρινη κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Το Ανάκτορο της Πέλλας: Κτισμένο σε επίπεδο λόφο, αποτελεί ένα συγκρότημα κτιρίων χωρισμένα σε τρεις ενότητες με άριστη αρχιτεκτονική. Το περίφημο «Βασίλειον» της Πέλλας, που ανασκάπτεται στο λόφο της Ακρόπολης, βρίσκεται στον μεσαίο λόφο και δεσπόζει ανάμεσα στα ευρήματα της ελληνιστικής πόλης. Το Ανάκτορο είναι χτισμένο με τρόπο ώστε ο κάτοικός του να έχει εξαιρετική θέα και προς την απέραντη πεδιάδα, την λίμνη του Λουδία και τα γύρω βουνά.

Η Αγορά της Πέλλας: Βρέθηκε στο κέντρο της πόλης και για αιώνες ήταν το σημαντικότερο τμήμα της μακεδονικής πρωτεύουσας. Εμπορικό και διοικητικό κέντρο της αρχαίας πόλης. Κατασκευασμένο με πλίνθους και επιχρισμένους, ενώ στο εσωτερικό υπήρχαν στοές με πεσσούς και δωρική κιονοστοιχία στο νότιο τμήμα. Γύρω-γύρω υπήρχαν πλήθος εργαστηρίων και καταστημάτων πώλησης.

Νεκροταφεία Πέλλας: Οι ανασκαφές έδωσαν πολλά ταφικά μνημεία. Το σημαντικότερο και καλύτερα διατηρημένο βρίσκεται στα ανατολικά της αρχαίας πόλης. Είναι μια από τις παλαιότερες ταφές στην πόλη της Πέλλας στην ευρύτερη περιοχή της Αγοράς και ανάγεται χρονικά στο τέλος του 5ου αιώνα π. Χ. στη διάρκεια της βασιλείας του ανανεωτή Μακεδόνα ηγεμόνα Αρχελάου. Ιδιαίτερα σημαντικοί είναι και οι υπόλοιποι τάφοι που βρέθηκαν όπως, ο τάφος Γ’ με ιωνική πρόσοψη, ο τάφος ΣΤ’ με τις σαρκοφάγους, οι τάφοι Δ’ και Ε’ και Μεσιανού με τη δωρική πρόσοψη, ο τάφος Β’ ο ασύλητος.

Ιερά Πέλλας: Η Αρχαία Πέλλα είχε σημαντικά και αρκετά ιερά προσφέροντας πολύτιμα αντικείμενα. Το ιερό της Αφροδίτης, όπου λατρευόταν η Μητέρα των Θεών και η Αφροδίτη, βρίσκεται στην βόρεια πλευρά της Αγοράς. Το μικρό αγροτικό ιερό, το θερμοφόριο, στην ΒΑ πλευρά της πόλης, που χρησίμευε για τις θρησκευτικές ανάγκες των αγροτών και των κτηνοτρόφων. Το ιερό του Δάρρωνα στην περιοχή του σύγχρονου αρδευτικού καναλιού σε ένα σύνολο συγκροτημάτων όπου η ανασκαφή βρίσκεται πάντα σε εξέλιξη.

Ψηφιδωτά δάπεδα Πέλλας: Τα ωραιότερα, γνωστά σε όλο τον κόσμο ψηφιδωτά δάπεδα της Αρχαίας Πέλλας, δεσπόζουν ανάμεσα στα σημαντικά ευρήματα και καθιστούν την περιοχή σε χώρους με τα λαμπρότερα δείγματα αυτής της εξαιρετικής τέχνης. Τα σημαντικότερα ψηφιδωτά έργα απεικονίζουν τον Διόνυσο, το Κυνήγι του Λιονταριού, την απαγωγή της Ωραίας Ελένης, την Μάχη των Αμαζόνων κ.ά.

Η Αρχαία Κρήνη στην Πέλλα: Βρίσκεται στη Νέα Πέλλα και την ακολουθούν παραδόσεις και θρύλοι. Το νερό πάντως της κρήνης μεταφέρεται με υπόγεια σήραγγα σε μήκος πάνω από 2 χιλιόμετρα.

Προϊστορικός οικισμός Αρχοντικού: Η ανασκαφική έρευνα αποκάλυψε στην κορυφή της τούμπας του Αρχοντικού στα Γιαννιτσά, καθώς και στην ανατολική πλαγιά αλλεπάλληλες φάσεις ενός οικισμού που χρονολογείται στο τέλος της Πρώιμης εποχής του Χαλκού και στη Μέση. Η περίοδος αυτή είναι ελάχιστα γνωστή στη Μακεδονία. Ο προϊστορικός οικισμός του Αρχοντικού βρίσκεται ανάμεσα στην Αρχαία Πέλλα και στην πόλη των Γιαννιτσών σε απόσταση 4χλμ.

Αρχαία Έδεσσα: Στη θέση Λόγγος βρίσκεται η αρχαία πόλη της Έδεσσας, η οποία και αξίζει την επίσκεψή σας, καθώς το καταπράσινο τοπίο είναι πανέμορφο και μοναδικό. Το αρχαίο τείχος που σώζεται μέχρι σήμερα, έχει ύψος 6 μέτρων και περιβάλει την αρχαία πόλη με τις επιβλητικές κολώνες και την ακρόπολη.

Ιστορικό & Λαογραφικό Μουσείο Γιαννιτσών: Τον Οκτώβρη του 1997 ιδρύθηκε από την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρία Γιαννιτσών «Φίλιππος» το «Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Γιαννιτσών» το οποίο , οργανώθηκε και λειτουργεί μέχρι σήμερα με ευθύνη μελών του διοικητικού συμβουλίου και του συλλόγου. Ο εμπλουτισμός του Μουσείου γίνεται κυρίως από προσφορές παραδοσιακού και ιστορικού υλικού.

Λαογραφικό Μουσείο Έδεσσας: Σε ένα όμορφο παραδοσιακό διώροφο κτίριο του 1932, δωρεά της οικογένειας Σιβένα μέσα στην συνοικία Βαρόσι βρίσκεται το Λαογραφικό μουσείο της πόλης. Μια εξαιρετική έκθεση ταξιδεύει τον επισκέπτη στον καθημερινό τρόπο ζωής των κατοίκων της περιοχής από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα έως την δεκαετία του ‘50.

Το Σπηλαιοπάρκο Αλμωπίας: Το Σπηλαιοπάρκο Αλμωπίας αποτελεί μία ιδιαίτερη περιοχή με έντονο ενδιαφέρον όσον αφορά τη γεωλογία, την παλαιοντολογία και την αρχαιολογία. Τα απολιθώματα από τις ανασκαφές που έγιναν στεγάζονται στις παλαιοντολογικές εκθέσεις του Φυσιογραφικού και Λαογραφικού Μουσείου Αλμωπίας στα Λουτρά και στο δημοτικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στην Αριδαία.

Υπαίθριο Μουσείο Νερού – Ενυδρείο Έδεσσας: Το Υπαίθριο Μουσείο Νερού – Ενυδρείο βρίσκεται στην περιοχή του πάρκου των καταρρακτών και είναι από τα σημαντικότερα στο είδος του στην χώρα μας. Δύο είναι οι ενότητες στις οποίες ο επισκέπτης επικεντρώνει το ενδιαφέρον του.

Η πρώτη αφορά την βιομηχανική παραγωγή και ιστορία της πόλης όπου ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να ενημερωθεί για τη φυσική δύναμη του νερού που ήταν και το βασικό μέσο πάνω στο οποίο στηρίχτηκε η βιομηχανική ανάπτυξη της Έδεσσας. Η δεύτερη ενότητα αφορά τα ενδημικά ψάρια, αμφίβια και ερπετά που παρουσιάζονται μέσα σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο.